Turizm sektörünün haber kaynağı Turizm Haber Merkezi'nin haberine göre Körfez ülkelerinden gelen turistlerle yaz aylarında yoğun bir turizm hareketliliğinin yaşandığı Trabzon'da kaçak işletmeler sebebiyle seozn zor ve sancılı bir şekilde başlarken yaz aylarının yaklaşmasıyla birlikte Doğu Karadeniz'de hareketlenen turizm sektöründe paydaşlar, kayıt dışı işletmeler sebebiyle geçtiğimiz sezonlardaki kadar ümitli değil.
2010'lu yıllarda Körfez ülkelerinden gelen turistlerle Doğu Karadeniz özelinde başlayan turizm hareketliliği bu yıl da sezona sayılı günler kala hareketlenmeye başlarken Suudi Arabistan, Umman ve Katar gibi ülkelerden direkt uçuşlar düzenlenen Trabzon'da son yıllarda yaşanan turizm hareketliliğinin plansız olması sektördeki kayıt dışı işletmeleri de artırdı. Turist sayısı pandemi dönemi dışında her yıl artarken kayıtlı işletmelerin rezervasyonlarının düşmesine, turizm sezonun 2 ay gibi kısa bir süreye sıkışmasına neden oldu. Turist sayısındaki artışa rağmen sektöre çok sayıda kayıtsız işletmenin katılması turizmdeki pastanın dilimlerini oldukça küçülttü.
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü kayıtlarına göre geçtiğimiz yıl 730 bin yabancı turistin geldiği kentte kayıtsız konaklama işletmelerinin sayısı kayıtlı otellerin sayısını ikiye katlarken 283 kayıtlı konaklama tesisinin faaliyet gösterdiği Trabzon'da kayıtsız işletmelerin sayısı 500'ü aştı. Yatak kapasitesi ise resmi işletmelerde 20 bin civarındayken kayıt dışı işletmelerde bu rakam 40 binin üzerine çıktı. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın kayıt dışı konaklama tesislerinin kapatılmasına yönelik çıkardığı kanun ve tebligata karşı kurumların bunu uygulamadığını öne süren Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Doğu Karadeniz Bölge Başkanı volkan kantarcı 2023 yılında yabancı turist sayısında yaşanan yüzde 38'lik artışa rağmen kayıtlı ve kayıtsız işletmelerin artmasının pastanın dilimlerini küçülttüğünü, kaçak faaliyetler ve enflasyon etkilerinin karlılığı oldukça düşürdüğünü, sezonun yılın ilk 4 ayındaki gibi gitmesi durumunda olumsuz bir tablonun kendilerini beklediğini dile getirdi.
Sezonun haziran ayından sonra şekilleneceğini belirten ve geçen seneki gelirlerin üzerine çıkmalarının başarı sayılacağını, turist rakamlarının artmasının ki bir kriter ancak bölge ekonomisine sektörün katkısı ve işletmelerin karlılığının çok daha önemli olduğunu vurgulayan TÜRSAB Doğu Karadeniz BTK Başkanı Volkan Kantarcı kayıt dışı işletmelere karşı TÜRSAB olarak denetim çalışmaları yürüttüklerini belirterek şunları söyledi:
''Temennimiz bölgemizdeki valilik ve kültür turizm müdürlüklerimizin de sahaya daha fazla çıkması ve ekiplerimize her konuda destek vermesi. Son iki yılda Trabzon Havalimanı'nda 240 gün denetim yapıldı. İl Müdürlüğü'nün desteği ile TÜRSAB denetmenlerimizle burada bir caydırıcılık oluşturduk, daha iyisi için devam ediyoruz. Ama hizmete gireli 740 gün olan Rize Artvin Havalimanı'nda Rize İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün denetimlere katılma sayısı sadece 6 gün, bu büyük bir sorun. Bizim ekiplerimiz ise sorunlara rağmen toplamda 75 gün Rize Artvin Havalimanı'nda görev yaptılar.''
Sektördeki kayıt dışı sorunun sadece bölgede değil ülke genelinde yaşandığını belirterek Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın bir an önce denetim departmanı kurması gerektiğini kaydeden Kantarcı Bakanlığın hızlı ve agresif şekilde işletme belgesiz, kaçak ev, dolandırıcı amaçlı sosyal medya hesaplarını kapaması ve cezai işlemlere başlaması gerektiğini, bölgede yaşanan müşteri memnuniyetsizlerinin birçoğunun işletme belgesiz faaliyetlerden kaynaklandığını söyledi. Sektördeki kayıt dışılığa karşı Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın ceza ve kapatma içeren kanun çıkardığını fakat bunların uygulanmadığını dile getiren Kantarcı, 2023 ve 2024 seçimleri sebebiyle ceza ve denetimlerden kaçınmanın sonucunda bölgenin işletme belgesi olmayan kaçak konaklama tesisleriyle dolduğunu dile getirdi. Trabzon ve Rize'de başta Fırtına Vadisi olmak üzere bir çok alanın sayısı yüzleri aşan bungalovlarla dolduğunu dile getiren Kantarcı ''Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın uygulamaları var, işletme belgesi olmayanlar uluslararası online rezervasyon kanallarında yer alamayacaklar. Ama asıl sahada da gereken yapılmalı. Bu konunun uzatılacak tarafı yok, ivedi gereken yapılmalı. İlçe belediyeleri, müdürlükler, maliye konunun muhatapları olan tüm kurumlar gereğini ötelemeden yapmaları gerekiyor. İşletme belgesiz, kaçak faaliyetleri ve haksız rekabeti ortadan kaldırmalılar.'' diye konuştu.
Kentte turizm sektörünün kayıt dışılık sebebiyle çöküşte olduğunu dile getiren, kaçak konaklama işletmelerinin sayısının resmi otellerin iki katına ulaştığını belirten Trabzon Otelciler Birliği Başkanı Mustafa Aksu ise bu sebeple kapasitenin doğru kullanılamadığını ve turizm sezonunun 2 aylık döneme sıkıştığını söyledi. Bazı siyasi ve devlet yetkililerinin Trabzon'a 2 milyon turist gelecek söylemlerinin gerçeği yansıtmadığını belirten Aksu şöyle devam etti:
''Bu şehre önceden belirtildiği gibi 2 milyon turist gelmiyor, gelmemeli, gelemez. Çünkü maalesef 1 buçuk ay turizm var. Bunun nedeni de kendisini paydaş sanan kaçak işletmeler. Turizm İl Müdürlüğü'nün kayıtlarına göre 2023'te 730 bin turist gelmiş. Turizm 3 aya yayılırsa kayıtlı işletmeler bu yükü rahat bir şekilde kaldırır. Eğer kapasiteden fazla gelen turist temmuz ayında yer buluyorsa burada bir sorun var. Kapasite doğru kullanılırsa temmuzda gelemeyen turist, haziran, mayıs, eylül, ekim aylarını tercih edecek ve turizm sezonu genişlemiş olacak. Bu şekilde şehir turizmden gerçek anlamda faydalanmış olacak. Ama biz bunu bir türlü anlatamıyoruz''
Trabzon'da 283 kayıtlı otel, konaklama tesisi varken kayıtsız işletmelerin sayısının 500'ü aştığını dile getiren Aksu bunların yanında 2 bin 800 civarında günlük kiralanan ev olduğunu, resmi otellerin yatak kapasitesi 20 bin civarındayken kayıt dışıların 40 binin üzerineçıktığını, 1 Ocak'ta Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın belgesi olmayan işletmelerin kapatılması konusunda kanun çıkardığını ancak ne valiliğin ne de İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün bu kanunları uygulamadığını vurgulayarak Ege ve Akdeniz'de kayıt dışı otellere peş peşe cezalar yazıldığını ancak Trabzon'da bu kaçak işletmeleri kimlerin korudğu, neden koruduğunu anlayamadıklarını kaydetti.
Kayıt dışılığın korunmasının devam etmesi halinde otellerin bitiş noktasına geleceğini ifade eden Aksu söyle devam etti:
''Şehri öyle bir hale getirdiler ki 6 yıldır hiçbir yeni marka otel Trabzon'a açılmadı. Çünkü büyük zararlar ediliyor. Ben 85 odam için 45 kişi çalıştırıyorum. Aynı oda sayısına sahip kayıtsız işletme 3 kişi çalıştırıyor onlar da sigortasız çalışanlar. Burada sadece oteller değil şehir kaybediyor. Ben de bilirim ruhsatımı iptal edip otelimi günübirlik eve çevirmeyi ve 45 elemanı işten çıkarmayı. Bugünlerde kente Arap turistler gelmeye başladı hepsi Konaklar Mahallesi'ndeki kayıt dışı tesislerde kalıyor. Sadece geçen yıl 750 milyon dolarlık kayıt dışı para akışı oldu. Şu an marka oteller fırsatı olsa kentten çekilir. Böyle devam ederse sonuna gidiyoruz. Bir kaç yıl sonra burası Bursa ve Sapanca örnekleri gibi otel çöplüğüne döner.''